CAMIÑANDO EN DÍAS DE CHUVIA

Non sei se será por razóns de protocolo, por razóns de idade ou por motivos étnicos que poidan saír do máis profundo da alma creadora dos pobos, o caso é que moitos galegos de certa idade, -e portugueses tamén- teñen unha maneira peculiar de camiñar en parella. O home vai diante, e a uns dous, tres ou catro metros vén a muller, seguindo a senda que o primeiro creou.

Apúntanse razóns de protocolo porque este mesmo comportamento se observa en parellas de grande aboengo e nobreza, por exemplo, nos Príncipes de Asturias.

Non é preciso ser moi observador para decatarse de que en actos protocolarios que protagonizan, El, o Príncipe, vai sempre un anaquiño de espazo por diante dela, a Princesa. Este comportamento pode obedecer ao diferente rango que o home desde sempre tivo a respecto da muller na tradición protocolaria das monarquías europeas. O día en que Dona Leticia –aínda non moi instruída daquela- decidiu cortarlle o discurso ao príncipe no acto de presentación da voda ante a prensa de todo o mundo e dicirlle a Don Felipe de Borbón “déjame hablar”, todos nos decatamos de que algo estaba a fallar. O asunto foi comentado ao día seguinte en múltiples programas do corazón como unha metedura de pata daquela que aspira a ser a Raíña de España. O suceso foi disculpado inmediatamente argumentando que Ela era unha muller moderna, con dotes para o discurso, que lle viña da súa profesión de xornalista no parte das 3.

Supoño que nada ten que ver este nobre comportamento co do humilde camiñar das parellas de mulleres e homes proletarios xubilados e pouco ou nada instruídos en cuestións de protocolo, que pasean paseniñamente para estirar un pouco as pernas, respirar aire puro e intercambiar conversa con outros da súa mesma caste. Ou quizás si?

Pero o conto ten a súa volta, porque en ambos os casos o comportamento é o mesmo, nos vos decatades?,  pois o home sempre vai por diante da muller, e non ao revés, e avanzan separados por unha distancia constante como se tivesen rifado na hora do almorzo ou como se por aproveitar o espazo dun camiño ou dunha estrada, facilitasen o paso dun carro con braña ou dun Renaul 5 a toda mecha, respectivamente.

Xa sendo neno me chamaba a atención e considerábao –naqueles meus anos de felicidade inocente, cargado de prexuízos que rapidamente facían alumear as meixelas- como  síntoma de ruralismo imperdoable. Se os que camiñaban así era algún dos meus proxenitores a cousa xa me facía adoecer e, se por acaso, debías acompañalos na súa camiñata, a vergoña a padecer era máis sangrante aínda. Non obstante, o peor era ter que soportar esa mesma situación nalgunha das cidades de por aquí, poñamos por exemplo en "El Ferrol", que daquela en que eu era neno se complementaba coa frase "del Caudillo". Manda truco!!!

Anos máis tarde observei que un compañeiro meu de facultade acudía á clase co paraugas colgado na parte traseira do colo da chaqueta. Lembro que nun día de choiva ao escampar, colleu o seu chapeu e chantouno nas costas con todo o orgullo, mentres camiñabamos polo ensanche compostelán. Esa primeira vez acepteino de boa maneira, aínda que algo sorprendido, non me sentín avergoñado, nin as miñas meixelas se puxeron encarnadas. De súpeto, os meus recordos dos caminantes de aldea produciron en min unha sensación de orgullo que me enchía plenamente o peito, porque se trataba do meu amigo universitario, o que me aprendía o que era ser galego de verdade, o que me dicía que había que estar orgulloso do noso ruralismo -esta vez convertido en ruralidade- e da nosa galeguidade -como no anuncio do GADIS-. O paraugas no colo era a súa -a nosa- bandeira, o noso galeguismo enraizado era ben visible no detalle do paraugas e o meu amigo non era un vello rechumido sen pareceres tirados dalgún ensaio literario, senón máis ben un home instruído nos tempos do instituto alá na Coruña.

Hoxe mesmo, ao escampar a chuvia, varios anos despois do trafego estudantíl, fun camiñar durante outro anaquiño de tempo polo mesmo espazo que camiñan aqueloutros aldeáns, noutrora emigrantes en Suíza, ou en Francia ou en Londres. Ningún deles entendía o alemán, nin o francés e tampouco o inglés, tan só algunhas palabras de primeira necesidade, xa case por completo esquecidas. Falamos da raiola, do estado do mar e dos casamentos dos veciños. Ao partir, unha parella daqueles anciáns comezou novamente a camiñar en ringleira de dous, un diante e outra detrás. Foi cando me lembrei do meu estúpido comportamento infantil e do amigo universitario con paraugas nas costas que me instruía con ensaios literarios, –manda truco!!! que inxenuidade!!!- mentres observei que probablemente o mundo non tería cambiado tanto nestes anos. E comecei a rir por dentro, pero non dos aldeáns veciños meus, nin do meu amigo coruñés, senón de min mesmo e das diversas caras do meu pensamento ao longo dos anos, sen poder chegar a unha conclusión definitiva sobre o estado das cousas, mentres tomaba rumbo na mesma dirección, pero en sentido contrario.