PENSIÓN BAJAMAR
Ladrido s/n
Ortigueira
A Coruña 15339
bajamarladrido@gmail.com
981 408 063

DO GRANDOR DO MUNDO



“Do grandor do teu espíritu depende todo; canto máis pequeno sexa máis terra precisará. Se o teu pensar é fondo, a túa Terra, para ti, non terá cabo; nela estará o mundo con tódolos seus climas. Se o teu pensar se detén na codia das cousas, non digas tampouco: Galicia é ben pequena; pequeno es ti, que endexamais poderás concebir nada grande.”     Vicente Risco

Con un título tirado dun dos relatos de Rafael Dieste en Dos arquivos do trasno e unha cita de Vicente Risco, quería referirme á concepción que teñen moitos seres humanos, algúns galegos tamén, sobre a grandeza das cousas.
Como unha especie de metáfora cotiá, a grandeza, o grandor, entendido como  elemento voluminoso, aparece asociado á idea de progreso, de ben. Digo isto sembrando un libro de Lakoff que me agasallaron hai uns cantos anos (Metáforas de la vida cotidiana) no que se describe e exemplifica como certas cousas se asocian con outras, ás veces para o ben e ás veces para o mal ou como elementos positivos ou negativos, segundo a transcendencia e simbolismo acadados por cada un deles no contexto social no que se move a civilización.
Igual que a cor negra é habitualmente asociada co malo, a cor branca goza de total positividade e candidez. Un signo + sempre é cara arriba e un signo – sempre cara abaixo, aínda que tantas veces acrecentar poida resultar negativo. O mundo racional sempre está arriba e o mundo emocional sempre está abaixo, e é superado polo primeiro no entendemento das persoas.
Seguindo nesta liña metafórica, quería referirme á dicotomía grande-pequeno no contexto galego en que nos movemos.
Comezarei con algunhas preguntas:
por qué tantos galegos preferimos as cousas grandes? Ou mellor dito, por que para resultar atractivos desde calquera punto de vista nos empeñamos en facer cousas de grande tamaño: o máis grande porto, a máis grande praza, o máis grande cartel, o máis grande e longo paseo marítimo, ou a máis grande cuchipanda na que sobre todo tipo de alimentos… e así valoramos as cousas segundo sexan máis grandes ou máis pequenas. Supoño que non é un trazo privativo dos galegos senón de boa parte do mundo occidental. Isto quizás se poida deber á influencia da cultura anglosaxona dos EUA, onde disque é habitual construír edificios grandes e ter coches moi grandes e rechamantes. O grandor das cousas chega a tal punto que mesmo diferentes países e arquitectos do mundo, compliten entre si por construír o edificio máis alto. Por que un lugar grande se relaciona co desenvolvemento e un lugar pequeno coa falta de desenvolvemento económico? Por que é mellor que nunha comunidade administrativa haxa moitos ca poucos habitantes? Por que os políticos se empeñan en facer grandes obras, aínda que non sexan realmente necesarias? Exemplos témolos en todas as partes da xeografía, aínda que A Cidade da Cultura de Santiago de Compostela sexa o máis paradigmático e rechamante.
Admitirán comigo que para boa parte da poboación galega é mellor ser alto ca baixo, ter un embarcadeiro grande preto na nosa vila, vivir nunha vila grande, se se vive nunha cidade canto máis grande mellor, pero sobre todo, ter un coche e unha casa grandes.
Supoño que este tipo de metáforas calan no individuo de diferentes maneiras segundo o nivel sociocultural e, en menor medida, a clase social á que se pertenza, pero tamén segundo o lugar no que se viva e por extensión, a concepción cultural do grandor das cousas.

Pequeno porto en O Barqueiro

É habitual a seguinte conversa entre algún veciño de por aquí e algún turista castelán, de Madrid, poñamos por exemplo.
Di o madrileño: “Es muy bonita esta casa que están restaurando. Además es amplia y tiene un terreno precioso para hacer una huerta”
O galego non di nada, pero pensa: “Pois a min paréceme máis ben cativa e non sei que clase de horta pensa facer, caberá un rego pequeno de leitugas e tres ou catro repolos, aproveitando ben o espazo” Logo comentarao na casa coa familia e discernirán que claro, ao viviren nunha cidade grande o concepto espacial varía con respecto ao do aldeán. Para un aldeán, que é o mismo ca dicir para un galego -pois case todos os galegos temos as raíces no rural- unha horta conleva máis de 5 ferrados onde poder plantar un terreo de patacas, leitugas, verzas, cebolas, pementos e tomates que produzan para toda a familia e parte do vecindario. Nun terreo como o da casa en cuestión só lle estará permitido ao noso galegosubconsciente, plantar unhas cantas rosas e dúas margaridas. Desta maneira, para o galego, a horta do madrileño resultará unha argallada daquel que cava porque non ten outra cousa que facer.
Éme interesante reparar na variante do querer facer o que non debe ser, isto é, construír edificios, xardíns, portos, pensando na grandeza das cousas, cando as realidades viven en pequenos mundos, non por iso con menos grandor ca os anteriores. O mero feito de seren pequenos convírteos, para moitos, en elemento a desprezar e malinterpretar, e por iso estas grandes pequeneces son ás veces destruídas a favor do grande e novidoso. Deste xeito pequenas casas tradicionais son derrubadas e substituídas por novas construcións máis grandes e novas, outras veces reconstruídas máis ca restauradas, para facelas máis amplas e espaciosas eliminando calquera atisbo do que a mesma casa foi antes de ser reparada. É por este mal uso da conciencia polo que os camiños e corredoiras rurais transformámolos en máis grandes estradas alcatranadas, os cercados das casas convertémolos en faraónicos muros de cemento, e do mesmo xeito inxectamos cantidades inxentes de diñeiro no maldito e malentendido grande progreso que parte da voluminosidade das cousas.
As cousas son o que son e están onde están. Se precisamos unha casa grande, para qué mercar unha pequena. E se precisamos a pequena, non ten sentido facerse cunha casa grande, pois este principio vai en contra da sostibilidade das cousas. O mesmo acontece cos bens públicos de calquera índole.
En conclusión, disfrutemos tamén das cousas pequenas que nos ofrece o entorno, porque moitas cousas pequenas ben arranxadas e axeitadas debidamente ao seu contexto forman unha grande, e canto máis se acomoden, máis grandor desprenderán. Ademáis a unión de moitas cousas pequenas resultan outra xigante, baseada na arquitectura das formigas.
Por iso cómpre ter en conta o texto de Vicente Risco, e pensar que o grandor da túa casa, do teu coche, da túa vila, do teu concello e do teu país non se sustenta no seu tamaño, senón no seu espírito. Ou non seremos quen de concebir nada realmente grande? 

Pequena granxa-escola con cabras en Holanda


No hay comentarios:

Publicar un comentario